Enkel verzwikt
Een van de meeste voorkomende sportblessures
De enkelverzwikking is een van de meest voorkomende sportblessures. Bij bijvoorbeeld basketbal is dit ongeveer 25% van alle blessures bij heren en dames 3. Dit is enorm vervelend, met name voor jou omdat je een periode niet kan spelen. Maar ook voor je team omdat je niet mee kunt doen met die belangrijke wedstrijd.
Blessures zijn helaas niet voor 100% te voorkomen, zeker bij sporten waar veel contact is tussen spelers en/of veel explosief bewogen wordt. Dat je nooit meer je enkel verzwikt kunnen we dus helaas niet garanderen.
Verlaag je risico
Wel kan je door gerichte training het risico op blessures zo veel mogelijk verlagen 1 2 5. Bijkomend voordeel, je verbetert er ook nog eens je sportprestatie mee, doordat je efficiënter en sneller leert bewegen.
Een groot gemis bij traditionele training van de enkel is dat er veel in een rechte lijn wordt getraind. Maar in een wedstrijd beweeg je natuurlijk niet alleen rechtdoor en opzij. Je maakt draaien, je springt, wendt, keert en reageert op tegenstanders, medespelers en bal.
Daarom is het juist goed om ook in deze “scheve lijnen” te trainen. Zo leer je je lichaam wennen aan de unieke eisen die een wedstrijd aan jouw lichaam stellen.
Test jezelf
Hoe mobiel is jouw enkel?
De enkel kan vier bewegingen maken, strekken (plantairflexie), buigen (dorsaalflexie), naar binnen bewegen (inversie) en naar buiten (eversie). Alle bewegingen zijn belangrijk maar vooral de dorsaalflexie heeft bij veel mensen extra aandacht nodig.
Knee to wall test
Een goede manier om de mobiliteit van je dorsaalflexie te testen is om te kijken hoever je voet van de muur kan staan waarbij je hiel op de grond blijft en je met de knie de muur kan aanraken.
Tussen je voet en de muur moet ongeveer de breedte van je platte hand passen. Is deze ruimte minder dan is het verstandig om aan je mobiliteit te werken.
Stijve enkel: slecht nieuws voor je knieën
Een beperkte dorsaalflexie is niet alleen maar slecht nieuws voor je enkel. Je knie is ook niet blij met een minder goed functionerende enkel als schokdemper en vergeet het maar om goed diepte op je squat te halen zonder mobiele enkel.

Doe deze oefeningen
Wil je niet meer dat je je enkel verzwikt?
Genoeg redenen om aan je mobiliteit te werken dus. Met dit programma maken we je enkel niet alleen mobieler, maar ook sterker en stabieler, juist in de standen waar je door je enkel dreigt te gaan.
Dit zal ervoor zorgen dat je lichaam belasting beter kan opvangen als de enkel in de inversie eindstand komt, omdat het hier door de training immers aan gewend is geraakt.
Hieronder vind je een compleet programma waarmee de mobiliteit, kracht en coördinatie van je enkel een flinke boost zal krijgen.
De oefeningen
Er zijn twee niveau’s, A & B. Start met niveau A, ondanks dat sommige oefeningen misschien makkelijk lijken. Geef je lichaam de tijd om langzaam aan de oefeningen te wennen. Als je na ongeveer een maand merkt dat de oefeningen een stuk makkelijker gaan kun je doorgaan naar niveau B.
Beide niveau’s bestaan uit een dagelijks deel en een intensiever deel dat je twee tot drie keer per week kan uitvoeren. Bouw het rustig op. Start met een set van de oefeningen en naarmate je went aan de oefening en intensiteit kun je het volume opbouwen door sets toe te voegen.
Aan de slag
Dagelijkse oefeningen voor je enkel
Probeer deze oefeningen op een vast moment te doen, bij voorkeur na iets dat je al gewend bent om te doen, bijvoorbeeld je tanden poetsen. Als je de oefeningen aan zo’n routineuze activiteit toevoegt, zal je minder de neiging hebben ze te vergeten.
Oefening 1: 60 hops & 1 minuut balans
Maak 60 eenbenige sprongetjes. Vervolgens balanceer je direct daarna meteen 1 minuut op hetzelfde been. Het gaat erom dat je 1 minuut met het balanceren bezig bent, dus blijf de balans steeds opzoeken tot de minuut voorbij is.
Doe het balanceren eerst met je ogen open. Wanneer je 1 minuut balanceren volhoudt, probeer het dan eens met je ogen dicht. Train altijd beide kanten.
Oefening 2: 90 graden sprongen
Balancerend op 1 voet maak je 4 sprongen van 90 graden. Zorg ervoor dat je eerst een goede balans hebt voordat je de volgende sprong maakt. Deze sprongen maak je zowel links als rechtsom. Als deze oefening makkelijk is kun je, net voordat je landt, je ogen dicht doen. Zo daag je je balans nog meer verder uit.
Oefening 3: calf stretch
In een half zittende positie leun je met je onderarm op de knie. Zorg ervoor dat de knie recht over de voet loopt. Je zult rek voelen in de achillespees en mogelijk ook aan de voorkant van de enkel. Houd deze positie 2 minuten aan. In deze positie kun je afwisselend aan en ontspannen (een 5-10 tal seconden de kuit aanspannen/licht de voorvoet in de grond duwen).

Intensief
Enkeloefeningen voor drie keer per week
Deze oefeningen doe je drie keer per week. Doe eerst een serie van je dagelijkse oefeningen, daarna ga je aan de slag met deze oefenserie. Met deze oefeningen train je je enkel in de hoeken waar je je enkel verzwikt. Zo bereid je je enkelgewricht optimaal voor en verminder je de kans op een verzwikking.
Oefening 1: Four walks
Deze oefening bestaat uit vier onderdelen. Doe ze allemaal 5 meter heen en terug (achteruit voor niveau B). Voor al deze oefeningen geldt dat controle het allerbelangrijkste is. Voor ze daarom langzaam en gecontroleerd uit.
- Toe walk. Probeer zo hoog mogelijk op je tenen te lopen.
- Heel walk. Loop je op je hielen en trek je tenen zo hoog mogelijk op.
- Cat walk. Loop je op de zijkant van je voet (precies de stand waarin je je enkel verzwikt). Hiermee bouw je mobiliteit en kracht op in de eindstand van de enkel. Dit zal een uitdagende oefening zijn, begin hier daarom rustig mee. Let erop dat je je voeten steeds schuin voor elkaar zet, je loopt niet op 1 lijn. Hierdoor kun je meer druk zetten op je enkels.
- Silly walk. Zet de voeten breed neer en ongeveer 30 graden naar buiten gedraaid. Met de knieën naar binnen probeer je de buitenkant van je voet omhoog te trekken zodat je op de binnenkant van je voet loopt. Bij deze oefening train je coördinatie en mobiliteit in de eversie stand.
Oefening 2: Rollerblade
Dit is ook een oefening waarbij je de inversie stand traint. Je beweegt je gewicht steeds van links naar rechts, waarbij je de voet naar binnen laat gaan als je je gewicht er op brengt. Probeer twee tellen in de eindstand te blijven. Duw jezelf vanuit deze voet terug naar het midden. Houdt de andere (stabiele) voet eerst plat op de grond, naarmate het beter gaat kun je steeds meer gaan overhangen.
Oefening 3: Calf raises
Hierbij sta je op een verhoging (bijvoorbeeld een traptrede) met de bal van je voeten. Laat jezelf gecontroleerd zakken en duw jezelf daarna zo hoog mogelijk. Niveau A is met 2 benen tegelijk, Niveau is hetzelfde op 1 been. Doe deze oefeningen totdat je kuit maximaal verzuurt.
Hoeveel herhalingen kan jij? Iemand van 25 jaar oud hoort zo’n 30 herhalingen op 1 been te kunnen 7.
Enkel verzwikt: het trainingsschema
Hierbij alle oefeningen in een handig trainingsschema verwerkt. Oefening 1 tot en met 3 doe je dus dagelijks. Oefening 4 tot en met 6 doe je drie maal per week.
Oefening
1. 60 hops & balans A. Ogen open B. Ogen dicht
2. 90 graden sprongen A. Ogen open B. Ogen dicht
3. Calf stretch 2 minuten
4. Four walks A. Alles vooruit B. Terugweg achteruit
5. Rollerblade A. Andere voet plat B. Beide voeten inversie
6. Calf raise A. 2 benen B. 1 been
Enkel verzwikt?
Maak een afspraak
Je enkels zullen je dankbaar zijn na het volgen van deze oefeningen. Heb je enkelklachten op dit moment? Wil je je enkel eerst goed laten beoordelen? Maak online een afspraak en word deze week nog geholpen.

Heel veel succes met het programma! Shoutout voor de oefeningen naar de volgende inspiratiebronnen, waarvan ik zowel in person als online veel van heb geleerd. Wil je nog meer weten, dan zijn hun sites zeker de moeite waard om te checken.
Meer lezen
Krachtige enkels. Nog meer oefeningen om je enkels te verstevigen.
Drop it like it’s.. not? Deze oefening vindt iedereen leuk.
Literatuur
-
Verhagen EA, Bay K. Optimising ankle sprain prevention: a critical review and practical appraisal of the literature. Br J Sports Med. 2010 Dec;44(15):1082-8.
-
Vriend, I., Gouttebarge, V., van Mechelen, W., & Verhagen, E. A. L. M. Neuromuscular training is effective to prevent ankle sprains in a sporting population: a meta-analysis translating evidence into optimal prevention strategies. Journal of ISAKOS: Joint Disorders & Orthopaedic Sports Medicine, 2016 1(4), 202-213.
-
Borowski LA, Yard EE, Fields SK, Comstock RD. The epidemiology of US high school basketball injuries, 2005-2007. Am J Sports Med. 2008 Dec;36(12):2328-35.
-
McGuine TA, Brooks A, Hetzel S. The effect of lace-up ankle braces on injury rates in high school basketball players. Am J Sports Med. 2011 Sep;39(9):1840-8.
-
Vuurberg G, Hoorntje A, Wink LM, van der Doelen BFW, van den Bekerom MP, Dekker R, van Dijk CN, Krips R, Loogman MCM, Ridderikhof ML, Smithuis FF, Stufkens SAS, Verhagen EALM, de Bie RA, Kerkhoffs GMMJ. Diagnosis, treatment and prevention of ankle sprains: update of an evidence-based clinical guideline. Br J Sports Med. 2018 Aug;52(15):956.
-
Fathi A, Hammami R, Moran J, Borji R, Sahli S, Rebai H. Effect of a 16-Week Combined Strength and Plyometric Training Program Followed by a Detraining Period on Athletic Performance in Pubertal Volleyball Players. J Strength Cond Res. 2019 Aug;33(8):2117-2127.
-
Hébert-Losier K, Wessman C, Alricsson M, Svantesson U. Updated reliability and normative values for the standing heel-rise test in healthy adults. Physiotherapy. 2017 Dec;103(4):446-452.