Voorste kruisband gescheurd? Dit moet je weten.

Knieblessures komen veel voor en hebben een flinke impact op je sportactiviteiten, maar ook op je dagelijks leven. Je voorste kruisband gescheurd hebben is een van de ergste knieblessures die je kan oplopen, maar herstel is gelukkig mogelijk. Met deze pagina geven we jou meer kennis over je knie en specifiek over de voorste kruisband. Inzicht in je blessure is van groot belang voor je revalidatie en het kunnen terugkeren op je oude sportniveau.

In dit uitgebreide voorste kruisband blog:

• Anatomie en functie van de voorste kruisband
• Hoe scheurt een voorste kruisband?
• Wat moet je doen bij verdenking van een gescheurde voorste kruisband?
• Voorste kruisband operatie
• Revalidatie 

Midden in het kniegewricht (wat bestaat uit je bovenbeen en onderbeen) ligt de voorste kruisband. Deze voorste kruisband bestaat uit twee bundels en heeft een zeer belangrijke stabiliserende functie in de knie.

Remmen en stabiliseren van de knie

De belangrijkste functie van de voorste kruisband is het remmen van de voorwaartse beweging van het onderbeen ten opzichte van het bovenbeen. Daarnaast stabiliseert het de rotatie bewegingen van het onderbeen.

Deze stabiliserende rol is vooral belangrijk bij sporten waarbij je veel van richting verandert. Denk daarbij aan bijvoorbeeld voetbal, rugby, hockey, handbal en skiën.

Er zijn drie veel beschreven trauma momenten tijdens sportactiviteiten waarbij de voorste kruisband kan scheuren:

1. Endorotatie. Het naar binnen draaien van het onderbeen ten opzichte van het bovenbeen.
2. De valgus-exorotatie beweging. Hierbij klapt de knie naar binnen en draait de heup naar buiten.
3. Hyperextensie. Oftewel een forse overstrekking van de knie.

Je kan een kruisband ruptuur oplopen door contact met een tegenstander of medespeler, maar veruit de meeste kruisband rupturen (70%) gebeuren zonder dat er een andere speler/speelster bij betrokken is.

Split second

Het moment van het scheuren van de voorste kruisband gebeurt in een fractie van een seconde en is dus onmogelijk te controleren door nog ‘op tijd’ je spieren aan te spannen.

Meniscus

Een gescheurde voorste kruisband kan ook samen gaan met andere schade in je knie, zoals de meniscus, binnen- of buitenband of een botkneuzing (bone-bruise).

De voorste kruisband bevat zowel bloedvaten als zenuwuiteinden en wordt omringd door een vlies dat het synovium wordt genoemd. De voorste kruisband bevat ook vrije zenuwuiteinden en zenuwreceptoren, die de hersenen voorzien van informatie over de stand van het kniegewricht. We noemen dit propriocepsis.

Verstoorde doorbloeding

In die fractie van een seconde dat je voorste kruisband scheurt, wordt de doorbloeding fors verstoord. Het herstel van je voorste kruisband is afhankelijk van het intact zijn van het synovium. Er is geen spontaan herstel mogelijk indien je voorste kruisband volledig afgescheurd is.

Nadat er schade is ontstaan in het kniegewricht ontstaat er vocht in het gewricht (hydrops) wat soms gepaard gaat met een bloeding (haemarthros).

We spreken van een haemarthros als dit direct of tot +/- 12 uur na het trauma ontstaat. Dit is vaak een teken van een ernstig knieletsel. Hydrops ontstaat vaak pas 24 uur na het trauma en is een verplaatsbare zwelling.

Om je knie te controleren op hydrops gebruiken we de strijktest. Naast zwelling kan er een gevoel van instabiliteit (giving way) zijn en pijn in de knie aanwezig zijn.

Wanneer het duidelijk is dat je je kruisband hebt gescheurd is het zaak om zo snel mogelijk met je herstel te beginnen. Enerzijds heeft je knie behoefte aan rust, maar ook weer niet te veel. Je wil dat je spieren zo min mogelijk achteruit gaan.

1. Leg je been omhoog

Je knie is dik. Dit is in principe een normaal proces na het ontstaan van schade in je knie, maar je wil dit ook weer zo snel mogelijk normaliseren.

Het gebruik van ijs helpt NIET tegen zwelling, maar kan wel pijndemping geven. Het beste is om je been omhoog te leggen waarbij je enkel hoger ligt dan je knie. Let op: leg geen kussen onder je knie. Hierdoor verlies je in rap tempo de strekking van je knie. Om het vocht zoveel mogelijk af te voeren, beweeg je je enkel op en neer. Doe deze oefening maar lekker vaak.

2. Loop normaal of met krukken

Probeer je knie zo normaal mogelijk te belasten bij het lopen. Lukt dit niet, gebruik dan twee krukken om je knie te ontlasten. Wij kunnen je laten zien en leren hoe je moet lopen met krukken. Lees hier hoe je je krukken afstelt.

3. Beweeg je knie

Onderhoud de mobiliteit van je knie, zowel voor het strekken als het buigen binnen de pijngrens. Deze oefening kan je daarbij helpen.

4. Span je bovenbeen aan

Probeer je knieschijf eens op te trekken door je bovenbeenspier aan te spannen. Moeilijk hè? Door het vocht in je knie, kunnen de quadriceps spieren minder goed aanspannen.

Dit noemen we reflex inhibitie. Probeer toch zoveel mogelijk controle te houden over je quadriceps.

Nu neemt ie nog snel in omvang af, maar straks moet ie weer vol kunnen aanspannen, hoe eerder hoe beter. Doe deze oefening elk uur.

Als je de eerste acute fase van je herstel hebt gehad en je knie weer is ‘afgekoeld’ dan mag je het gebruik van je krukken gaan afbouwen en starten met een krachtprogramma om je bovenbeen weer aan te laten sterken.

Dit programma stemmen we helemaal af op jouw situatie en omstandigheden.

Inmiddels is ook de afspraak met de orthopeed geweest en door middel van een MRI scan is de schade in je knie definitief vastgesteld. Nu kan je gaan kiezen voor een conservatief of operatief traject, dus wel of geen operatie.

Op het moment dat bevestigd is door een orthopeed dat je voorste kruisband is gescheurd kan je een keuze maken tussen een operatief of conservatief traject. De orthopeed, maar ook de fysio, zal een advies geven voor je verdere herstel. Maar uiteindelijk maak je zelf de keuze voor een eventuele operatie.

Waarvan hangt de keuze wel/niet opereren af?

De keuze voor een operatie hangt ook sterk af van je hulpvraag en de mate van instabiliteit die je ervaart in je dagelijkse activiteiten.

Bij sporten waarbij je veel moeten wenden/keren en springen/landen (denk aan; voetbal, rugby, hockey, handbal, volleybal, enz.) wordt meestal geadviseerd om te opereren.

Sporten waarbij je weinig draaibewegingen hoeft te maken, zoals hardlopen en fietsen, kunnen vaak ook prima een conservatief traject volgen.

Weet waar je aan begint

Indien je kiest voor een operatie, besef je dan goed dat daar een intensieve revalidatie van negen tot twaalf maanden aan vast zit, waarbij je gemiddeld drie keer per week fysio en training volgt.

Dit vraagt dus veel commitment en doorzettingsvermogen om je revalidatie goed te volbrengen. Als je weet dat je dit niet kan, bijvoorbeeld door werk of studie, dan is opereren mogelijk niet de beste optie.

Wanneer je besluit om je te laten opereren moet je knie aan een aantal voorwaarden voldoen om de kans op artrofibrose (littekenweefsel) in de knie te verkleinen na de operatie.

• Minimale zwelling in de knie (hydrops)
• Goede strekking (0 graden)
• Mobiliteit van de knieschijf  gelijk aan de andere zijde
• Controle over het aanspannen van je bovenbeenspieren (quadriceps)
• Voldoende kracht van de quadriceps (20% verschil voor de operatie leidt tot 2 jaar erna tot een krachtsverschil tussen het geopereerde en niet-geopereerde been)
• Goed actief looppatroon

Zorg in de fase voorafgaand aan de operatie dat je minimaal twee keer per week bij ons komt trainen om je knie zo goed mogelijk de operatie in te laten gaan.

Een ‘nieuwe’ voorste kruisband wordt het nooit, omdat het een andere structuur is die in de knie wordt geplaatst, namelijk een pees. Na ongeveer twee jaar is de reconstructie pas gevormd tot ligament.

Welke operatietechniek?

De orthopeed kiest bij de reconstructie van je voorste kruisband veelal tussen een hamstringpees, patellapees of quadricepspees van je aangedane been. Het resultaat op functie en stabiliteit tussen de verschillende operatietechnieken is na 12 maanden gelijk. Welke techniek gebruikt wordt, hangt meestal samen met de voorkeur van de orthopeed.

De hamstring techniek wordt tegenwoordig het meeste toegepast.

Preparatie van de pees

Deze pees wordt geprepareerd tot een stevige structuur die door middel van twee geboorde gaten in het scheenbeen en bovenbeen in de knie gefixeerd word.

Kijkoperatie

De operatie wordt grotendeels als kijkoperatie uitgevoerd. Wanneer er schade aan de meniscus is, wordt deze bij voorkeur gehecht. Is dit niet mogelijk, dan wordt er meniscusweefsel verwijderd.

Al op het moment dat je nog in het ziekenhuis aan het bijkomen bent van je operatie begint je revalidatie.

De eerste oefeningen, het lopen met krukken en instructies voor thuis worden met je doorgenomen door de fysiotherapeut in het ziekenhuis.

Houd je zo goed mogelijk aan deze leefregels. Ongeveer drie dagen nadat je thuis bent zal je ook je eerste afspraak hebben op de praktijk.

fase 1: 0-6 weken

De doelstellingen voor de eerste fase na je operatie, die ongeveer zes tot acht weken duurt, zijn:

• Verminderen van zwelling (hydrops)
• Strekken van de knie tot 0 graden (binnen 2-4 weken)
• Buigen van de knie tot 120 graden (binnen 6 weken)
• Gecontroleerd kunnen aanspannen van de bovenbeenspieren (quadriceps)
• Goed looppatroon; na 6 weken kan je bij een normaal herstel zonder krukken lopen

In deze eerste fase doe je voornamelijk oefeningen voor de beweeglijkheid van je knie en leer je je knie weer goed te stabiliseren tijdens het lopen en traplopen.

Elektrostimulatie

Om je bovenbeenspieren weer te activeren maken we gebruik van elektrostimulatie. Dit kan ook een toegevoegde waarde hebben op sneller herstel van zwelling en pijn en een minder snelle afname van omvang van de bovenbeenspieren.

Blood flow restriction training

Het gevoel dat je echt weer een beetje kan gaan trainen gebeurt vanaf de zesde week na de operatie. In de tussentijd willen we toch zoveel mogelijk spiermassa behouden in je bovenbeen. Hiervoor gebruiken we Blood Flow Restriction Training, waarbij je met een lage belasting toch een grote trainingsbelasting kan nabootsen.

fase 2: 6 weken tot 6 maanden

Na deze fase voldoet je knie aan de volgende voorwaardes

• Verbeteren van kracht
• Volledig herstel van de mobiliteit van de knie
• Verbeteren van je duurvermogen. met loopvormen werk je aan je aerobe capaciteit.

In deze fase werk je er keihard aan om de kracht in je bovenbeen weer terug te krijgen en liefst nog te verbeteren. Zowel je geopereerde been als je gezonde been nemen we mee in je training (het kan natuurlijk niet de bedoeling zijn dat je ‘slechte’ been je goede been inhaalt).

Fase 3: 9 tot 12 maanden

Eindelijk! Het einde is in zicht. Maar juich nog niet te vroeg. Het is tijd om de kracht die je in de tweede fase hebt opgebouwd om te zetten naar een functionele knie, eentje die jij onder alle omstandigheden weer kunt vertrouwen.

Of je nu draait, sprint, springt, wend of keert, je knie moet het allemaal weer kunnen.

Doelstellingen van de derde fase na de operatie;

• Verder verbeteren van kracht tot minder dan 10% verschil met je gezonde been (limb symmetrie index van > 90%)
• Volledig herstel van coördinatie van heup, knie en enkel
• Kunnen wenden en keren op commando

Return to play, return to performance

Als je deze fase succesvol doorloopt, is het tijd voor de eindmeting om te bepalen of je echt klaar bent voor ‘Return to Play’, oftewel of je weer fit genoeg bent om jouw sport weer vol overgave te kunnen beoefenen.

Hierbij kijken we zowel naar de cijfers (hoever spring je, hoe sterk ben je) maar ook naar de uitvoering van de testen (klapt je knie naar binnen, gaat je bekken scheef bij een landing).

Wanneer je dan eindelijk klaar bent is de beloning er wel naar. Waarschijnlijk ga je ons en onze goede koffie zelfs een beetje missen, maar niet getreurd.

Je vind vast snel genoeg weer een invulling voor alle vrije tijd die je overhoud nu je je niet meer drie keer per week in het zweet moet werken 😉